Najlepsze warunki dla tego drzewa znajdują się w takich krajach jak Hiszpania, Portugalia, Włochy, Algieria, Maroko, Tunezja, południowa część Francji (głównie Korsyka). Na całym świecie jest ponad 2 200 000 ha korka. Dęby osiągają z reguły od 10 do 12 metrów wysokości. Nie są dla nich groźne pożary lasów, gdyż własna kora jest dla nich najlepszą ochroną. Spala się ona bardzo trudno i powoli. Ta warstwa zabezpiecza je ponadto przed upałem, odwodnieniem, chorobami i szkodnikami.
Dwie korkowe warstwy
Kora dębu korkowego składa się z dwóch warstw. Wewnętrzna żyje i jest podstawą dla zewnętrznej, która przyrasta co roku. W efekcie jej najbardziej zewnętrzna część staje się martwa i służy jako izolator. Chroni drzewo przed zmieniającą się temperaturą. Jednocześnie jest warstwą, którą się zdejmuje i wykorzystuje w m.in. przemyśle meblarskim. Sam proces okorowywania ma miejsce z reguły wiosną lub latem. Wtedy drzewo szybciej rośnie i powstaje nowa kora. Proces jej ściągania odbywa się za pomocą siekiery z dwoma zaostrzonymi końcami lub zakrzywionej piły. W pierwszej kolejności robi się nacięcie w dolnej partii pnia oraz poniżej głównych konarów. Następnie wykonuje się kolejne, tym razem dwa pionowe nacięcia i ostrożnie oddziela korę od reszty drzewa przy użyciu dźwigni i klinów. „Gojenie się” dębu korkowego trwa ok. 3 miesiące. Jest to proces naturalny. Następnie przez kolejne 8-9 lat kora stopniowo odrasta. Dąb korkowy może osiągnąć nawet 250-300 lat, a średnio przez połowę z tego czasu jest „produktywny”. Sam korek jest bardzo lekki z racji tego, że każda jego komórka aż w 90 procentach wypełniona jest powietrzem. Ponadto znajdują się w niej celuloza, polisacharydy, lignina i woski.
Kiedy i jak zbiera się korek?
Potrzeba minimum 20 lat od momentu zasadzenia drzewa, aby zebrać pierwszą warstwę zewnętrzną korka. Największe partie pochodzą z ok. 80-letnich dębów. Ściąganie odbywa się regularnie co 8-9 lat. Jest to proces uregulowany przepisami prawa, dzięki czemu zapobiega się niepotrzebnej wycince drzew. Zanim korek zostanie wykorzystany w produkcji, poddawany jest selekcji oraz obróbce termicznej. W pierwszej kolejności zebraną korę układa się w pryzmy i sezonuje na plantacji przez kilkanaście dni lub kilka miesięcy. To proces, który ma na celu uzyskanie odpowiedniego stopnia suchości. Później w fabryce surowiec gotuje się w specjalnych kadziach. W ten sposób pozbywa się wszelkich insektów oraz prostuje pojedyncze płaty. Następnie korę m.in. mieli się i formuje w bloki aglomeratu korkowego. Z niego z kolei wycinane są płyty i arkusze w różnym formacie.
Podłogi, tablice, podkładki, ściany korkowe
Każda z warstw pozyskiwanego korka ma inne przeznaczenie. Pierwsza nieregularna warstwa najczęściej przeznaczona jest do wytwarzania fornirów lub produktów dekoracyjnych. Kolejne części zdejmowanej kory są już bardziej regularne. Dlatego po odpowiedniej obróbce powstają z nich np. zatyczki korkowe do słoików czy butelek. Reszta surowca i to, co zostaje z odpadów na tym etapie produkcyjnym stanowi bazę materiałową dla takich produktów jak np. boazeria (tapeta) korkowa, arkusze, rolki, podłogi korkowe. Biorąc pod uwagę, że jest surowcem, który właściwie się nie starzeje, nadaje się doskonale np. do aranżacji mieszkań. Dodatkowo jego naturalne właściwości wzmacniają nowoczesne procesy technologiczne. Warto dodać, że korek łączy w sobie wiele zalet: izoluje termicznie i akustycznie oraz amortyzuje uderzenia.
Ma też właściwości elastyczne – poddaje się naciskom, ale później wraca do swojej poprzedniej formy. Wyróżnia go także antystatyczność i odporność na działanie wilgoci. Wykorzystuje się również w produkcji zatyczek do słoików. Inne elementy wyposażenia, które można często spotkać w niejednym domu to tablica korkowa czy podkładki korkowe.
Pozyskiwany bez szkody dla środowiska naturalnego korek ma więc szerokie zastosowanie różnych gałęziach – od budownictwa, przez przemysł obuwniczy, samochodowy, zbrojeniowy, lotniczy po wędkarstwo.